Mimarlığın Çuval Teorisi nedir?

Elizabeth Fisher diyor ki, insanların ilk kültürel aygıtı, av araç-gereçlerinden ziyade bir çuvaldı. Bu çuvalı da insanlar, topladıkları sebzeleri taşımak için kullanıyordu.1 Ancak görünen o ki mızrağını doğrultmuş bir adam, bir yiyecek taşıma sahnesine nazaran, mağara duvarlarına işlenmek için daha ilgi çekici bir imgeydi.

Ursula K. Le Guin, bu düşünceyi kurmacaya uyarladı ve kahramanlığa soyunmayan karakterlerin hayatı bütün iniş çıkışları ve yenilgileriyle yaşadığı, sürükleyici hikâyeler anlatmayı başardı.2

Hayalet Hikâyeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi, Le Guin’in teorisinin mimarlıktaki izlerini sürüyor. İçinde bulunduğumuz kriz döneminde mimarlık da diğer pratikler gibi köklü bir değişim geçirmek zorunda. Her ne kadar Le Guin’in düşü gerçek olmaya yaklaşmış, mızraklarıyla mamut avlayanlar yerine buğday tanelerini çuvallarına dolduranlar mağara duvarlarında temsil edilmeye başlamışsa da, mimarlar olarak devraldığımız imgelerdeki, katılaşmış güzellik ve işlevsellik algılarımızdaki bu radikal dönüşüme hazır mıyız? Bu dönüşüme heybetli, başarılı örnekler yerine terk edilmiş yapıların öykülerini dinleyerek başlasak nasıl olurdu?

1. Fisher, E., “The Carrier Bag Theory of Evolution [Evrimin Çuval Teorisi]”, Woman’s Creation – Sexual Evolution and the Shaping of Society [Kadın Yaratımı – Cinsel Evrim ve Toplumun Şekillendirilmesi], Anchor Yayınları, 1979.2. Le Guin, U., The Carrier Bag Theory of Fiction [Kurmacanın Çuval Teorisi], 1986.