Hayalet Hikâyeleri İçin Açık Çağrı

Hayalet Hikâyeleri: Mimarlığın Çuval Teorisi projesi için aralık ayında yapmış olduğumuz açık çağrının amacı, Türkiye’deki kullanılmayan yapı stokunu kolektif olarak belgelemekti. Kullanılabilir durumda olan ancak çeşitli sebeplerden terk edilmiş yapıları yeniden kentlere kazandırmak için öncelikle bu yapıları açığa çıkarmanın önemli olduğunu düşündük. Çıkış noktamız şuydu: İnşaatın mekânsal ihtiyaçlar için değil ekonomik döngülerin devamlılığı için yapıldığı bir ortamda, yeni yapılar yapmak yerine kullanılmayanları dönüştürmek önceliğimiz olmak zorunda.

Tekirdağ’dan Samandağ’a, Sinop’tan Mersin’e paylaştıklarınız, Türkiye'deki âtıl kalmış yapıların hem sayıca ne kadar çok olduğunu hem de ne kadar çeşitli işlevlerde olduğunu gösterdi. Yüzlerce konuttan oluşan âtıl siteler, terk edilmiş üretim yerleşkeleri ve lojmanlar, kısmen ya da tamamı boş gökdelenler, oteller, okullar, hastaneler, restoranlar ve sosyal tesislerden oluşan bir arşivi oluşturmaya başladık. 

Ancak açık çağrının sonlanacağı tarih olarak duyurduğumuz şubat ayının başında yaşadığımız yıkıcı depremler, ne yazık ki çok daha kritik bir senaryoyu açığa çıkardı. Yaklaşık 13,5 milyon nüfuslu bir bölgeyi etkileyen depremlerde evini kaybeden yüz binlerce depremzedeye acil olarak geçici barınma alanları sağlanması gerekiyor. Bunun için hâlihazırda kullanımda olan öğrenci yurdu gibi binalar yerine, kullanılmayan ve sağlam durumda olan yapı stokunu değerlendirmeyi tartışmaya açmak istiyoruz. 

Türkiye’de yaşanmış olan depremlerden biliyoruz ki, deprem sonrası “geçici barınma” süreleri neredeyse iki yılı bulabiliyor. Öğrenci yurtlarının boşaltılarak geçici barınma alanlarına dönüşümü yeni mağduriyetler yaratacağı gibi, özellikle çocuklu depremzede ailelerin mekânsal ihtiyaçları için yetersiz kalacaktır. Halbuki, ihtiyaçlara özgü bir planlama ve hızlı bir onarım süreci ile âtıl yapıların geçici barınma alanına dönüştürülmesi çok daha gerçekçi bir çözüm olabilir. Üstelik bu yapılar, başka acil ihtiyaçlar için de kullanılabilir. Eminiz ki ülkemizde bu gibi ihtiyaçlar için yenilemeyi finanse edecek bağışçılar, âtıl mülkünü kullanıma açacak kamu kurumları ya da mal sahipleri ve dönüşümü planlayacak tasarımcılar mevcuttur.

Kullanılabilir ve sağlam yapılara ihtiyacımızın daha da arttığı bu dönemde, acil ihtiyaçlara kaynak oluşturabilecek bu yapıları biriktirmek için açık çağrımızı 1 Nisan’a kadar uzatıyoruz. Bulunduğunuz kentteki yeniden kullanılabilecek durumda olan âtıl yapıların fotoğraf ya da videolarını #hayaletavcıları2023 etiketiyle, @hayalethikayeleri__ hesabından bahsederek paylaşabilir ya da hayaletavcilari2023@gmail.com adresine e-posta ile iletebilirsiniz.